U sklopu aktualne ekonomske krize izazvane pandemijom koronavirusa i zaustavljanja privrednih tokova, gašenja pojedinih djelatnosti i radnih mjesta, privatnih biznisa u raznim sektorima, od obrta do poljoprivrednih gazdinstva, uglavnom se govori o finansijskim teškoćama i građana i privrede, odnosu sa bankama i zahtjevima za moratorij na otplatu kredita.
Osim bankarskog sektora u BiH na finansijskom tržištu djeluju i mikrokreditne organizacije te subjekti koji se bave lizingom (leasing), kao finansijskom uslugom koja u određenim ekonomijama predstavlja značajno sredstvo razvoja, ali i poboljšanja standarda građana.
Agencija za bankarstvo Federacije BiH (FBA) 20. marta donijela je Odluku o privremenim mjerama koje lizing društva i mikrokreditne organizacije primjenjuju za ublažavanje negativnih ekonomskih posljedica uzrokovanih virusnim oboljenjem " COVID-19".
Kako je rečeno Feni iz te agencije, Odlukom su propisane vrste posebnih mjera koje lizing društva i mikrokreditne organizacije mogu primijeniti za ublažavanje negativnih efekata izazvanih pojavom virusnog oboljenja „COVID-19“ na finansijski sistem, građane i privredu u Federaciji BiH.
Svi subjekti bankarskog sistema u Federaciji BiH su upoznati sa činjenicom usvajanja te odluke.
Propisima Agencija za bankarstvo FBiH je definisano da klijentima čija je kreditna sposobnost pogoršana negativnim ekonomskim posljedicama, uzrokovanim stanjem vanredne situacije zbog pojave koronavirusa, čiji su izvori za otplatu smanjeni i to utiče na njihovu mogućnost izmirivanja obaveza prema mikrokreditnim organizacijama, mikrokreditne organizacije mogu odobriti posebne mjere (ili kombinaciju posebnih mjera), radi olakšavanja izmirenja obaveza za vrijeme trajanja stanja vanredne situacije.
Kao posebne mjere tom odlukom predviđene su moratorij, odnosno zastoj u otplati obaveza; uvođenje „grace“ perioda za otplatu obaveza u slučaju obaveze koja se otplaćuje anuitetno na period od najduže šest mjeseci; produženje krajnjeg roka za otplatu obaveze koja se otplaćuje anuitetno; produženje roka dospijeća obaveze sa jednokratnim dospijećem na period od najduže šest mjeseci, pri čemu bi klijenti tokom tog perioda mogli koristiti i dio izloženosti koji je bio neiskorišten na dan modifikacije (primjenjivo u poslovanju lizing društava); odobravanje dodatnog iznosa izloženosti za potrebe prevazilaženja trenutnih poteškoća sa likvidnošću (primjenjivo u slučaju mikrokreditnih organizacija), te druge mjere u cilju olakšanja servisiranja obaveza klijenta i uspostave održivog poslovanja.
Agencija za bankarstvo FBiH kontinuirano vrši nadzor nad realizacijom privremenih mjera i poduzima aktivnosti prema svim subjektima koji postupaju suprotno odredbama te odluke.
I dok mikrokreditne organizacije uglavnom nude novac - kredite za određene namjene – male biznise, poljoprivredne farme, stanove i sl… lizing je na tržištu BiH do sada uglavnom bio usluga za kupovinu raznih strojeva, građevinskih mašina, transportnih vozila i putničkih automobila.
Prema podacima Agencije za bankarstvo Federacije BiH, leasing sistem u ovom entitetu na 30. septembar 2019. godine činilo je pet leasing društava i jedna komercijalna banka koja obavlja poslove finansijskog leasinga.
U leasingu sektoru FBiH bilo je na dan 30. septembar zaposleno ukupno 127 osoba, a ukupna aktiva iznosila je 334,2 miliona KM i veća je za 37,1 milion KM ili 12,5 posto u odnosu na 31. decembar 2018. godine.
S druge strane, mikrokreditni sektor u Federaciji BiH čini 14 mikrokreditnih organizacija, od toga 11 mikrokreditnih fondacija (neprofitne organizacije) i tri mikrokreditna društva (profitne organizacije).
Na dan 31.12.2019. godine mikrokreditne organizacije sa sjedištem u Federaciji BiH poslovale su putem ukupno 374 evidentirana organizaciona dijela te četiri mikrokreditna društva sa sjedištem u Republici Srpskoj, a koja posluju u Federaciji BiH putem 48 organizacionih dijelova.
Krediti mikrokreditnog sektora u Federaciji BiH na dan 31.12.2019. godine iznosili su 301,7 miliona KM.
( FENA)
