Posebno onima koje predstavljaju neregularnu migraciju ili sigurnosne rizike za Evropsku uniju, piše u Reformskoj agendi Crne Gore 2024-2027.
Crnogorske vlasti ranije su donosile odluke da se privremeno ukinu vize, između ostalih, i za stanovnike Saudijske Arabije, Egipta, Uzbekistana te Kazahstana.
Mjere sezonskog izuzimanja od pribavljanja viza nisu u skladu sa evropskim propisima i ove zemlje su na listi onih kojima je ona potrebna za ulazak u EU.
U Reformskoj agendi se navodi da je Crnoj Gori potrebno usklađivanje vizne politike sa listom zemalja EU za koje je viza potrebna, posebno u odnosu na zemlje koje predstavljaju nezakonite migracije ili bezbjednosni rizik za EU.
U procesu pristupanja Evropskoj uniji, Crna Gora ima obavezu usklađivanja svoje liste država čijim državljanima je potrebna viza za ulazak u Crnu Goru i liste država čiji državljani su izuzeti od te obaveze – sa listama EU, a koje u ovom trenutku nisu u potpunosti usklađene.
Vizna politika podrazumijeva mehanizme zaštite interesa države, zaštitu sigurnosti javnog poretka i spriječavanje nezakonitih migracija i sastavni je dio vanjske i bezbjednosne politike kako država članica EU, tako i Crne Gore.
Mjera “Usklađivanje vizne politike sa listom zemalja EU za koje je viza potrebna, posebno u odnosu na zemlje koje predstavljaju nezakonite migracije ili bezbjednosni rizik za EU” ima cilj usklađivanje sa pravnom tekovinom EU u pogledu vizne politike, kao i uspostavljanje zakonodavnog okvira i procedura koje odgovaraju standardima EU u oblasti izdavanja viza.
“Da bi se ovaj cilj postigao potrebno je preduzeti više aktivnosti uključujući izgradnju kapaciteta relevantnih institucija, izmjenu postojeće normative i usvajanje podzakonskih akata kojima će se bliže regulisati ova oblast, kao i unapređenje i modernizaciju postojećeg Viznog informacionog sistema.
Realizacijom ovih aktivnosti stiču se uslovi za efikasno upravljanje migracijama i sigurnost granica, efikasnost administracije, značajnije ekonomske rezultate, kao i bolju saradnju sa EU”, navodi se u preporukama.
Spisak aktivnosti podložan je izmjenama nakon detaljne analize trenutnog stanja, koja će poslužiti kao osnova za definisanje narednih koraka realizacije ovog kompleksnog, dugoročnog projekta koji zahtijeva ekspertizu u oblasti prava, migracija, sigurnosti i izrade softvera koji bi osigurao funkcionalan i efikasan VIS.
“Nedostatak kapaciteta za sprovođenje usklađivanja sa viznim standardima i procedurama EU izazov je koji se već u ovoj fazi jasno može identifikovati. Potencijalni rizici za neispunjenje ciljeva ove mjere leže prije svega u potrebama crnogorske privrede, prvenstveno turističke, naročito imajući u vidu da uvođenje obaveze pribavljanja vize može otežati putovanja i smanjiti atraktivnost zemlje kao turističke destinacije, te značajno smanjiti prihode u oblasti turizma”, navodi se u dokumentu.
Zbog toga je, navodi se, izuzetno važno pravovremeno i efikasno sprovođenje ove mjere na način koji bi uvažavao potrebe crnogorske ekonomije, a kako bi se ostvarili planirani ciljevi i minimizirali potencijalni rizici.
Potrebno je ukinuti sporazum o slobodnom viznom režimu sa državama (najmanje jednom državom godišnje) za koje EU zahtijeva vizu. Polazna osnova je broj od 11 zemalja sa neusaglašenom viznom politikom, a izvor verifikacije je Uredba o viznom režimu/broj odluka o ukidanju viza u ljetnoj sezoni.
Jedan od ciljeva je i uvođenje dodatnih mjera sigurnosti koje su u vezi s budućim ukidanjem sporazuma o slobodnom viznom režimu u skladu sa zahtjevima EU nakon članstva (jun 2027).
“Polazna osnova je zaštićen VIS kroz opremu i dostupan kroz IPSec enkripcioni tunel kroz mrežu Ministarstva vanjskih poslova, a izvor verifikacije je usklađenost sa zakonima i propisima – Službeni list CG”, navodi se u dokumentu.
Reformska agenda Crne Gore 2024-2027 za Instrument EU za reforme i rast u okviru Plana rasta EU za Zapadni Balkan je ključni dokument koji ima za cilj ubrzanje ekonomske konvergencije Crne Gore prema prosjeku Evropske unije i sprovođenje neophodnih reformi kako bi se ubrzala integracija u EU.
Evropska komisija (EK) je usvojila novi Plan rasta 8. novembra 2023. godine, sa projekcijom da će reforme i finansijska podrška EU imati pozitivan efekat na ekonomski rast država kandidata.
Plan predviđa kombinaciju bespovratnih sredstava i povoljnih kredita u ukupnom iznosu od 6 milijardi eura za period 2024-2027, pri čemu je za Crnu Goru alocirano 383,5 miliona eura, od čega 110 miliona eura čine bespovratna sredstva, a 273,5 miliona eura povoljni krediti, prenosi RTCG.
